Có một thực tế phũ phàng: những người đi theo số đông không chỉ nhận lấy những đòn đau nhất mà còn chắc chắn trở nên tầm thường. Họ giẫm đạp lên nhau, tàn sát lẫn nhau trong cuộc đua sinh tồn. Thời đại ngày nay, mọi thứ thay đổi chóng mặt. Vài ngày là một thay đổi nhỏ, vài tháng là một thay đổi lớn. Nhận thức của con người cũng vậy. Thế hệ trước cho rằng kiếm tiền là phải tích tiểu thành đại, nhưng hiện nay, rất nhiều người kinh doanh chỉ cần hai đến ba năm đã kiếm được số tiền mà người khác phải làm công cả đời. Cuộc sống bận rộn khiến việc tiếp thu những kiến thức mới trở nên khó khăn, đặc biệt là những kiến thức mang tính chiến lược. Hãy kiên nhẫn lắng nghe, xem đi xem lại nhiều lần, chia sẻ và lưu lại để những kiến thức này có thể giúp bạn phát triển tư duy, đạt đến một tầm cao mới.
Vào thời nhà Thanh, có một thương gia người Nam Dương dâng lên một loại hương liệu đặc biệt gọi là Ngũ Hương. Thứ này cho vào canh, xào với rau đều làm tăng hương vị rõ rệt, hiệu quả hơn cả mì chính và bột ngọt ngày nay. Ngũ Hương nhanh chóng lan truyền trong giới quý tộc, sùng thần trước mặt Hoàng đế, Hòa Thân và các vị quan trong triều đình. Hòa Thân nghiên cứu kỹ lưỡng và phát hiện ra Ngũ Hương không chỉ khiến món ăn ngon hơn mà còn gây nghiện. Một khi đã quen, bạn sẽ thấy nhạt nhẽo khi ăn các món khác.
Hòa Thân và Ngũ Hương
Thực chất, Ngũ Hương chính là vỏ và hạt cây anh túc sau khi tinh chế, tiền thân của thuốc phiện. Hòa Thân lập tức cho người tìm thương gia người Nam Dương, hứa hẹn giá cao để vận chuyển toàn bộ Ngũ Hương có thể kiếm được ở Nam Dương đến kinh thành. Nhưng Hòa Thân không chỉ muốn kiếm lời bằng cách đẩy giá lên cao. Vào thời Càn Long, dù nội loạn và ngoại xâm liên miên, kinh thành vẫn phồn hoa đô hội. Hòa Thân tung Ngũ Hương ra thị trường với giá cực thấp. Loại hương liệu quý hiếm này nhanh chóng nổi tiếng, xuất hiện trong các món ăn như gà Ngũ Hương, cá Ngũ Hương, xôi Ngũ Hương…
Các món ăn từ Ngũ Hương
Đợi thời cơ chín muồi, Hòa Thân bất ngờ tăng giá Ngũ Hương lên gấp nhiều lần. Lúc cao điểm, hai lượng vàng cũng không đổi được một lượng Ngũ Hương. Các ông chủ quán rượu đứng ngồi không yên. Nếu tiếp tục sử dụng thì không kham nổi, nhưng nếu không dùng thì khách sẽ không đến. Họ rơi vào thế tiến thoái lưỡng nan. Ngược lại, quán rượu của Hòa Thân lại nườm nượp khách. Các ông chủ lúc này mới phát hiện ra mình đã bị gài bẫy. Thói quen của thực khách đã hình thành, chính họ đã vô tình tiếp tay cho Hòa Thân. Bất đắc dĩ, những quán rượu này chỉ có thể bán lại cho Hòa Thân với giá rất rẻ. Nhờ chiêu trò này, Hòa Thân độc chiếm ngành kinh doanh ẩm thực cao cấp ở kinh thành.
Kinh doanh ẩm thực thời xưa
Chiêu trò của Hòa Thân được một số nền tảng giao đồ ăn 400 năm sau tiếp tục phát huy bằng công nghệ internet và số hóa. Nền tảng này mời các nhà hàng gia nhập với lời ngon tiếng ngọt: không phí dịch vụ, không chiết khấu, đồng thời cung cấp các dịch vụ như xếp hạng nhà hàng dựa trên hương vị và đánh giá của khách hàng. Các nhà hàng rất biết ơn, cho rằng tự dưng có thêm một kênh bán hàng. Sau đó, họ dần phát hiện ra miếng phô mai miễn phí này không hề ngon. Từ không chiết khấu thành 6%, sau đó là 12%, thậm chí 30%. Để tăng số lượng đơn hàng, nền tảng còn yêu cầu các nhà hàng tự bỏ tiền tham gia các chương trình khuyến mãi. Không tham gia thì sẽ bị hạ hạng. Sau khi “vặt lông” nhà hàng xong, họ bắt đầu chuyển sang “vặt lông” những người giao đồ ăn: thường xuyên bị trừ tiền, bị phạt. Chưa hết, để giảm thiểu trách nhiệm, họ còn thay đổi chế độ tuyển dụng ban đầu thành hợp tác.
Tại sao họ có thể làm bất cứ điều gì mình muốn? Giống như thực khách đã quen ăn món ăn có Ngũ Hương, khi người dùng quen mở một ứng dụng giao đồ ăn mỗi khi đói bụng thì ứng dụng đó đã có tiếng nói tuyệt đối trong lĩnh vực này. Cách thức “răng bẫy” ở đây được chia làm hai giai đoạn. Giai đoạn đầu tiên là để bạn hưởng lợi trước, từ đó vô hình chung giúp họ tạo dựng thói quen cho người dùng. Khi thời cơ chín muồi, thói quen đã được hình thành, họ bắt đầu thu hoạch một cách “vô tội vạ”.
Vậy làm cách nào để phá giải? Hãy coi thị trường này như một ao cá khổng lồ. Có người đang thả mồi, có người đang thả câu, có người đang kéo lưới. Ai quy định rằng đã ăn mồi của bạn thì nhất định phải cắn câu của bạn? Ai đang “răng bẫy” tôi, tôi sẽ chơi với người đó. Khi nào chiếm được lợi thế, tôi sẽ lập tức rời khỏi trò chơi. Sau đó, tôi sẽ xem ai còn đang “răng bẫy” tôi, tiếp tục chiếm lợi thế và tiếp tục rời khỏi trò chơi. Điều kiện tiên quyết là không được đầu tư quá nhiều, không được lưu luyến. Địch tiến ta lui, địch lui ta tiến. Khi bạn thả mồi, tôi sẽ ăn vài miếng. Vừa nhìn thấy bạn thả câu, tôi sẽ lập tức bỏ đi.
Trên con đường thành công, cúi đầu “nhận cha” cũng không có gì là xấu hổ. Nhưng điều kiện tiên quyết là phải trung thành và không làm điều ác, làm tốt bổn phận của mình. Bạn có biết rằng thói quen “kiến tử bất cứu” và “kiến lộ bất tẩu” là hai kiểu tư duy bậc cao? “Kiến tử bất cứu” là gì? Chính là bạn sẽ phát hiện ra rằng những người thực sự tài giỏi đều là những người giữ mồm giữ miệng. Ví dụ, khi bạn thảo luận một vấn đề với họ, mặc dù họ nhìn thấu mọi chuyện, biết rõ bản chất vấn đề nằm ở đâu, nhưng họ sẽ không dễ dàng nói cho bạn biết. Bởi vì họ hiểu rằng không nên dễ dàng can thiệp vào nhân quả của người khác. Một khi nhận thức của hai bên không cùng một đẳng cấp, người được giúp đỡ sẽ theo bản năng phản kháng, bài xích. Thậm chí, bạn còn có thể hại người hại mình. Hơn nữa, một khi người được giúp đỡ không hiểu rõ một khâu nào đó hoặc làm sai lệch trong quá trình thực hiện, kết quả cuối cùng sẽ khác với những gì bạn nói, thậm chí họ còn có thể oán trách bạn. Vì vậy, những việc vừa mất công lại không được việc này chỉ có kẻ ngốc mới làm.
“Kiến lộ bất tẩu” là gì? “Lộ” chính là kinh nghiệm và phương pháp mà người đi trước đúc kết lại. “Kiến lộ bất tẩu” nghĩa là khi chúng ta xử lý vấn đề, không nên dập khuôn theo kinh nghiệm và phương pháp có sẵn mà phải kết hợp với điều kiện khách quan của bản thân cũng như tình hình thực tế, từ đó tự mình mò mẫm ra một con đường phù hợp. Bạn phải biết rằng đôi khi con đường trước mắt bạn thực chất là một con đường chết. Bởi vì con đường mà ai cũng đi chỉ có thể là một con đường tầm thường, một con đường bị đồng hóa. Giống như Lỗ Tấn từng nói: “Từ xưa đến nay, cái gì đã như vậy thì đều là đúng”. Vì vậy, bạn sẽ nhận ra rằng một người nếu có thể làm được “kiến lộ bất tẩu”, trước hết họ là người rất khách quan trong việc đánh giá bản thân, không phóng đại cũng không hạ thấp. Họ là người dũng cảm, bởi vì đại đa số mọi người trên thế giới này đều tin vào việc đi theo số đông để tránh bị đánh. Họ không muốn tốn thời gian và công sức để suy nghĩ, thậm chí còn không có khả năng suy nghĩ mà chỉ biết ào ạt chen chúc đến những nơi đông người.
