Cô đơn là một trạng thái cảm xúc phổ biến trong xã hội hiện đại. Nhiều người trải nghiệm cảm giác cô đơn dù sống giữa thành phố đông đúc hay có nhiều mối quan hệ xã hội. Sống một mình, đi ăn một mình, xem phim một mình… không đồng nghĩa với việc cảm thấy cô đơn. Vậy cô đơn thực sự là gì và làm thế nào để vượt qua nó?
Theo Alfred Adler, một trong ba nhà tâm lý học nổi tiếng nhất thế giới, cô đơn là sự thù địch với cộng đồng. Điều này có nghĩa là người cô đơn không thể hòa nhập vào xã hội, khó khăn trong việc thiết lập và duy trì mối quan hệ hợp tác với người khác. Ngay cả khi ở giữa đám đông, họ vẫn cảm thấy xa cách và không thuộc về nơi đó.
Sự cô đơn không chỉ đến từ việc tách biệt khỏi xã hội mà còn xuất phát từ chính bên trong mỗi người. Adler cho rằng gốc rễ của cô đơn nằm ở cảm giác tự ti. Ai cũng có cảm giác tự ti, đó là điều hoàn toàn bình thường. Cảm giác tự ti xuất phát từ sự không hài lòng với bản thân, thúc đẩy chúng ta nỗ lực để hoàn thiện và vươn tới trạng thái lý tưởng.
Tuy nhiên, cảm giác tự ti quá mức có thể dẫn đến hội chứng tự ti và hội chứng ưu việt, cản trở việc thiết lập các mối quan hệ lành mạnh. Hội chứng tự ti khiến chúng ta mất niềm tin vào khả năng của bản thân, dẫn đến sự buông xuôi và thoái lui. Hội chứng ưu việt lại khiến chúng ta tạo ra một vỏ bọc mạnh mẽ giả tạo để che giấu sự yếu đuối bên trong.
Cả hai hội chứng này đều khiến chúng ta khó hòa nhập xã hội, không thể thiết lập mối quan hệ bình đẳng với người khác, và cuối cùng là cảm thấy cô đơn.
Vậy làm thế nào để thoát khỏi sự cô đơn? Theo Adler, chìa khóa nằm ở việc thay đổi mục tiêu của chúng ta. Điều quyết định hành vi của một người không phải là quá khứ mà là mục tiêu trong tương lai. Nếu mục tiêu của chúng ta thể hiện đủ cảm giác xã hội, hướng tới việc đóng góp và hợp tác với người khác, thì đó là mục tiêu có ý nghĩa.
Ý nghĩa của giao tiếp xã hội là để thực hiện giá trị bản thân. Chỉ khi hiểu được điều này, chúng ta mới có thể quan tâm đến người khác và xây dựng mối quan hệ hợp tác bền vững. Việc theo đuổi cảm giác ưu việt cũng nên hướng tới mục tiêu này. Thay vì tìm kiếm sự công nhận từ người khác, hãy tập trung vào việc đóng góp tài năng và giá trị của mình cho cộng đồng.
Khi chúng ta học cách hợp tác, chia sẻ và đóng góp cho xã hội, sự công nhận sẽ đến một cách tự nhiên. Sự thay đổi này bắt đầu từ việc thiết lập lại mục tiêu, kết nối mục tiêu của mình với những người khác, và không ngừng trưởng thành qua các mối quan hệ xã hội. Dù sống một mình, chúng ta vẫn có thể sống một cuộc sống có ý nghĩa và thoát khỏi sự cô đơn.
